Wees een Viking in het digitale transformatie tijdperk

Mark van den Berg, CSO Thinkwise – Volgens het wereldwijde onderzoek- en adviesbureau Forrester hebben traditionele bedrijven een groot probleem in het tijdperk van digitale transformatie. Het onderzoeksbureau verwacht dat in 2027 maar liefst 75 procent van de bedrijven uit de S&P 500-index niet meer zal bestaan. Wil je bij de 25 procent horen die het wel haalt, dan moet je net zo doen als de Vikingen. Die veroverden de wereld door onbevreesd, snel en flexibel te zijn. Maar alleen daarmee red je het volgens mij ook niet…

 Tijdens het Forrester 2018 Forum dat ik bijwoonde in Chicago in de VS werd de metafoor met de Vikingen gemaakt. Zij legden succesvol de wereld aan hun voeten met voor die tijd ingenieuze boten, navigatietechnieken en een aanvalsstrategie die er niet om loog. Maar naast plunderende krijgers waren ze ook succesvolle ontdekkingsreizigers, kolonisten, ambachtslieden, handelaren en scheepsbouwers. Zo veroverden ze in een zeer korte tijd grote delen van Europa. Volgens Forrester zouden organisaties van nu de onverschrokkenheid, snelheid en flexibiliteit van de Vikingen moeten overnemen. Zo’n cultuuromslag is nodig in organisaties die willen overleven in het digitale tijdperk. Hieronder ga ik dieper in op de drie belangrijke aanbevelingen van Forrester: be fearless, be fast en be flexible.   

Wees onbevreesd – Door de snel veranderende technologie en de kracht van data kunnen bedrijven veel nieuwe zakelijke initiatieven ontplooien, ook buiten hun eigen sector. Daarin moeten ze radicale keuzes maken. Kijk bijvoorbeeld naar bedrijven als Spotify en Amazon. Deze laatste nam Whole Foods Market over en zette daarmee met één beslissing en een enorme slagkracht in korte tijd de maaltijd industrie, een andere sector dan waar het oorspronkelijk actief in was, op zijn kop. Maar let daarbij wel op: be fearless but not foolish. Verken onbekende technieken en markten, investeer in innovatie, maar pas op voor de hypes. En doe dus niet zoals het warenhuis Hudson’s Bay, dat miljoenen euro’s op een IT-project kapotsloeg. Het is niet de bedoeling in hoog tempo grote geldsommen te verbranden door op verkeerde innovaties in te zetten.

Wees snel – Maar wat zijn ‘verkeerde’ innovaties? Dat weet je natuurlijk niet van tevoren. Probeer dus veel nieuwe technologieën uit. Zorg dus voor een hoog volume van het aantal experimenten dat je als organisatie uitvoert over je hele applicatieportfolio heen, of het nu om een mobiele of backoffice-applicatie gaat, of bijvoorbeeld een nieuw e-commerce kanaal. Maar ga snel door naar de volgende technologie als iets niet blijkt te werken. Het gaat hier dus om korte cycli; zorg al na zes weken voor financiering voor R&D of kill het idee en ga door. Een bedrijf als Amazon laat bijvoorbeeld zo’n hoog innovatievolume zien. Alleen dit jaar al verschenen meer dan vijftig persberichten over nieuw geïntroduceerde technologieën en producten. Om dit ook voor elkaar te krijgen is het volgens Forrester goed om met kleine silo-teams te werken, ook wel ‘spotters’ genoemd, die alleen bezig zijn met het vinden van nieuwe innovatiemogelijkheden. Daarnaast moet dit alles draagkracht hebben vanuit het C-level, de boardroom. Het moet beleidsmatig onderbouwd zijn om dit te willen, want het kost natuurlijk wel geld.

Wees flexibel – Forrester kijkt vooral vanuit organisatieperspectief naar hoe je als bedrijf flexibel kunt zijn. Bijvoorbeeld door agile samen te werken kan je continu blijven innoveren. Wat daarbij helpt, is dat je de medewerkers niet de schuld geeft als iets mislukt. Bij innovatie weet je immers nooit hoe een koe een haas vangt. Zo is de bekende Post-it Note bijvoorbeeld ontstaan als resultaat van een mislukt experiment. Daarnaast zijn ‘design thinking’ – een opkomende stroming om innovatie op een creatieve manier vorm te geven – en als c-level exective zelf het goede voorbeeld geven aan de rest van het bedrijf belangrijk om flexibel te kunnen zijn als organisatie. Bedrijven die dit goed doen zijn volgens Forrester bijvoorbeeld BMW die een aparte businessunit oprichtte om de wensen van klanten in kaart te brengen, maar ook ABN-AMRO dat midden op het hoofdkantoor een Innovation Centre heeft opgericht. Dit zijn voorbeelden van hoe je een bedrijfscultuur creëert waarbij je continu blijft innoveren en hoe je tegengeluiden kunt ombuigen.

Het mes snijdt ook aan de technische kant
De aanbevelingen van Forrester betreffen vooral een cultuurverandering bij bedrijven. Het mes snijdt echter aan twee kanten. Mijns inziens kan de digitale transformatie niet alleen door een cultuurverandering in een organisatie tot stand komen. Je hebt ook de technische softwarekant van het mes nodig om zo’n ommezwaai in bedrijfscultuur te realiseren. Over dit onderwerp hebben mijn collega Jasper Kloost en ik een presentatie gegeven tijdens het Forrester 2018 Forum. We hebben het publiek laten zien dat traditionele manieren van programmeren bij lange na niet snel genoeg zijn om de veranderingen die gepaard gaan met de digitale transformatie bij te benen. Je moet daarom ook je core systemen, je enterprise-software, zoals een ERP-systeem, vernieuwen. Want door het simpelweg toevoegen van talloze randapplicaties en apps wordt het flexibiliteitsprobleem niet opgelost, maar vergroot je juist je technologische schuld. Nu is niet ieder low-code platform geschikt voor het vervangen van omvangrijke backoffice software. Aan welke kenmerken moet het dan wel voldoen? Je hebt dan extreem hoge ontwikkelsnelheid, flexibiliteit, hoge kwaliteit –want deze systemen zijn mission critical –  en toekomstbestendige software nodig. Low-code modelgedreven software voldoet aan al deze eisen en heeft nog meer voordelen. Je kan legacy software moderniseren en je hoeft dus niet vanaf nul te beginnen. Daarnaast levert het software op die levenslang mee kan gaan omdat het onafhankelijk is van technologie zoals een programmeertaal. Met low-code modelgedreven software kun je dus pas echt de Viking zijn in je sector.